WSKAZÓWKI DO EGZAMINÓW 1 FAZY
PODSTAWY FILOZOFICZNE, NAUKOWE I TEORIA PRACY Z PROCESEM
(W SKRÓCIE: FILOZOFIA I TEORIA POP)
Koncepcje filozoficzne
Idee procesu w taoizmie: podstawy myślenia taoistycznego (Tao Te King), pojęcia wu-wei, jin-jang, zmiana cykliczna
Idee procesu w alchemii: fazy procesu alchemicznego, Merkuriusz, kamień filozoficzny
Orientacja na zmiany w filozofii europejskiej
Mitologie
Idee procesu w mitologii: różne motywy mitologiczne, myślenie w kategoriach przepływu i procesu w mitach, związki miedzy mitem a śniącym ciałem
Teorie i metateorie, nowy paradygmat
Paradygmaty i zmiany paradygmatów
Ewolucyjne i rewolucyjne teorie rozwoju nauki
Podejścia przyczynowe i finalistyczne lub teleologiczne w nauce i w psychoterapii
Obserwacja empiryczna: zależność od uznawanego paradygmatu i teorii, wpływ obserwatora na obserwowane zjawisko
Nowa fizyka, kwantowa wizja świata a psychologia procesu; kwantowa wizja rzeczywistości: prawdopodobieństwo; cząstki i fale; zasada nieoznaczoności – rola obserwatora
Koncepcje związane z „nowym paradygmatem”: Bohm - Ukryty porządek, Fala pilotująca, Sheldrake- Pola morfogenetyczne, Capra – fizyka a filozofia wschodu,
Proces
Orientacja na proces a orientacja na stan
Definicja procesu
Przepływ świadomości
Świadomość sygnałów i komunikacji a świadomość wzorców organizujących doświadczenie
Orientacja na stan i orientacja na proces:
- w różnych koncepcjach psychologicznych
- w fizyce klasycznej i współczesnej
- w różnych systemach medycznych
Zależność nastawień i technik stosowanych w terapii od orientacji na stan lub proces
Metaumiejętności
Struktura procesu w koncepcji pracy z procesem (w odniesieniu do jednostki, relacji, grupy)
Procesy pierwotne i wtórne
Kanały proste i złożone
Kanały zajęte i niezajęte
Progi, figury progowe, znaczenie progów
Systemy przekonań a progi
Poziomy percepcji/rzeczywistości: Esencja, Kraina Snów, Uzgodniona Rzeczywistość
Ziemia jako element procesu indywidualnego, praca w oparciu o Ziemię, wektory
Śniące ciało – umysł kwantowy – umysł procesowy
Dynamika procesu
Przepływ informacji w postaci sygnałów
Podwójne sygnały jako wyraz prób komunikacji ze strony różnych postaci ze snu
Fazy w pracy z procesem
Metakomunikacja
Zasada zachowania informacji
Praca na różnych poziomach rzeczywistości
TEORIE I ZJAWISKA W PSYCHOTERAPII (W SKRÓCIE: TEORIE PSYCHOTERAPII)
Koncepcje psychologiczne i psychoterapeutyczne
Główne nurty myśli psychologicznej – podstawowe założenia (psychoanaliza, behawioryzm, psychologia humanistyczna, psychologia poznawcza, psychologia transpersonalna)
Kierunki psychoterapeutyczne (psychoanaliza, Jung, Rogers, Gestalt, psychologia egzystencjalna, psychologia behawioralno-poznawcza, szkoły systemowe): założenia dotyczące natury ludzkiej, podstawowe cele i wartości, główne metody pracy. Porównanie z psychologią procesu.
Podstawy psychologii C.G.Junga: pojęcie kompleksu, finalizm, energia psychiczna, nieświadomość indywidualna i zbiorowa, proces indywiduacji, archetypy, alchemia, kompensacja
Specyfika założeń i technik pracy z procesem w kontekście innych szkół psychoterapii. Podobieństwa i różnice.
Zjawiska i czynniki w psychoterapii
Kontrakt terapeutyczny
Fazy w pracy z procesem i fazy w terapii długoterminowej
Relacja terapeutyczna w psychologii procesu i innych koncepcjach terapeutycznych
Próg i opór
Przeniesienie, przeciwprzeniesienie, zaśnienie
Znaczenie feedbacku w pracy terapeutycznej
Metaumiejętności
Mechanizmy obronne: wyparcie, projekcja, identyfikacja projekcyjna
KANAŁ WIZUALNY
Zorientowana na proces praca ze snami
Sny a proces śnienia
Struktura procesów we śnie (procesy pierwotne, wtórne, progi)
Różne metody docierania do procesu śnienia kryjącego się za snem
Praca z materiałem wizualnym w psychologii procesu
Metody amplifikacji materiału wizualnego
Marzenia na jawie, przejrzyste śnienie, wizje, halucynacje wzrokowe
Techniki pracy (wyobrażenia, fantazja, bajki, rysunek i inne działania plastyczne, komiks, szkic energetyczny)
Krytyk wewnętrzny w kanale wizualnym
Wykorzystanie baśni i mitów w pracy terapeutycznej
- europejskie i poza-europejskie baśnie i mity
- rozumienie mitów i baśni w ich kulturowym kontekście
- wybrane koncepcje psychologiczne dotyczące baśni i mitów
Praca ze snami w wybranych ujęciach psychologicznych
Freud: założenia, cele, metody pracy ze snami
Jung: rozumienie i interpretacja snów na gruncie psychologii analitycznej: kompensacyjna funkcja snów, interpretacja na poziomie indywidualnym, nieświadomość zbiorowa i archetypy w snach, sny z dzieciństwa, mit życiowy; metody
Perls: praca ze snami w terapii Gestalt
Moreno: psychodrama i praca ze snami
Inne metody pracy z materiałem wizualnym
Terapia przez sztukę – podstawowe założenia
Interpretacja rysunków – podstawowe założenia
Praca ze snami w innych kulturach
Znaczenie snów w wybranych rdzennych kulturach – przykłady
Sny i szamanizm, wizje, "vision quests" (wyprawy w poszukiwaniu wizji)
KANAŁ SŁUCHOWY
Podstawowe informacje z zakresu komunikacji interpersonalnej
Techniki aktywnego słuchania
Komunikaty „Ja”
Transformacje językowe w NLP
Struktura powierzchniowa i struktura głęboka
Podstawowe transformacje: pominięcia, generalizacje, zniekształcenia
Praca w kanale słuchowym w psychologii procesu
Struktura zdania a struktura procesu
Praca z sygnałami dźwiękowymi (muzyka, para-język)
Interwencje w kanale słuchowym
Krytyk wewnętrzny w kanale słuchowym
Symptomy w kanale słuchowym w różnych podejściach i pracy z procesem
Omamy słuchowe – psychopatologia i praca z procesem
Niedosłyszenie, głuchota – różne podejścia
Jąkanie – psychologia procesu i inne metody pracy
KANAŁ PROPRIOCEPCJI i RUCHU
Praca z doświadczeniami proprioceptywnymi w psychologii procesu
Pojęcie „śniącego ciała”
Doświadczenia proprioceptywne – zauważanie i amplifikacja
Założenia dotyczące pracy z symptomami i innymi doświadczeniami z ciała w psychologii procesu
Metody pracy z symptomami ( praca z doświadczeniem symptomu; twórca/ofiara symptomu; docieranie do energii twórcy symptomu; różne sposoby facylitacji konfliktu między twórcą a ofiarą symptomu, w tym praca wektorowa i praca na poziomie esencji)
Praca z symptomami chronicznymi
Praca z ciężarem i innymi odrzucanymi aspektami ciała
Podstawy pracy z osobami w śpiączce
Koncepcje pracy z ciałem w psychologii – podstawowe założenia
- Reich, Lowen
- metoda Feldenkreisa,
- technika Aleksandra
- Rolfing
Różne systemy medyczne – porównanie podstawowych założeń i metod
- Porównanie założeń i celów klasycznej zachodniej medycyny i pracy z procesem
- Medycyna zachodnia homeopatia, medycyna chińska, tybetańska, Ajurweda, szamanizm
Przykładowe koncepcje masażu
Ruch jako kanał przepływu doświadczenia
Ruch pierwotny i wtórny
Amplifikacje w kanale ruchu
Progi w kanale ruchu
Praca z tendencjami do ruchu
Praca wektorowa
Wybrane koncepcje pracy z ruchem
Koncepcja “ruchu autentycznego” Mary Whitehouse
Terapia tańcem i ruchem Joan Chodorow
Jak obserwować ruch (np. system Labana)
Inne koncepcje wykorzystujące ruch / taniec w psychoterapii
Taniec
Funkcje tańca w różnych kulturach, miejscach, czasach
Taniec transowy, rytuały
Taniec w kulturze zachodu; taniec klasyczny a taniec nowoczesny
Wschodnie praktyki związane z ruchem
Ciało i psychika we wschodnich sztukach walki; filozofia sztuk walki, przykłady
Medytacja w ruchu
Podstawowe informacje dotyczące Jogi
KANAŁ RELACJI
Podstawowe pojęcia i metody w zorientowanej na proces pracy z relacjami
Poziomy pracy z relacjami: intrapsychiczny, interpersonalny, polowy
Relacja jako kanał w doświadczeniu indywidualnym (we własnej relacji, jako proces długoterminowy/ mityczny vs. krótkoterminowy/ nowy lub momentalny aspekt relacji)
Komunikacja w relacji (sygnały, podwójne sygnały, progi, podwójne progi)
Mit relacyjny, pole relacji, nielokalne zjawiska w relacji
Praca z konfliktem w psychologii procesu (etapy rozwiązywania konfliktu, dopełnianie stanowisk, przyjmowanie oskarżeń, obrona przed oskarżeniami)
Jasne / mroczne sny
Rangi, różnica rang
Seksualność i problemy seksualne; problematyka płci, gender, orientacji seksualnej w psychologii procesu
Krytyk wewnętrzny w kanale relacji
Przemoc, nadużycia, współuzależnienie
procedura pracy z nadużyciami
współuzależnienie - w pracy z procesem i innych koncepcjach
Inne koncepcje i formy terapii par i rodzin
Terapia systemowa, komunikacyjna, strukturalna
Wybrane psychologiczne koncepcje miłości (np. Fromm, May, Wellwood, Wojciszke)
Zjawiska relacyjne w sytuacji terapeutycznej
przeniesienie, przeciwprzeniesienie, zaśnienie
specyfika relacji terapeutycznej -podstawowe cechy, zasady, zagadnienia etyczne
Przemoc, nadużycia , współuzależnienia
rangi, różnica rang
procedura pracy z nadużyciami
współuzależnienie - w pracy z procesem i innych koncepcjach
ODMIENNE STANY ŚWIADOMOŚCI
Odmienne stany i praca z procesem
pojęcia: stany odmienne, stany ekstremalne, transy, metakomuniacja, Uzgodniona Rzeczywistość vs. doświadczenia nieuzgodnione, „Cienie Miasta”
metody pracy z odmiennymi stanami świadomości
cele i metody pracy ze stanami ekstremalnymi
zauważanie i procesowanie transów i stanów zamrożenia
praca ze śpiączką
Uzależnienia w psychologii procesu i innych podejściach
koncepcje powstawania i leczenia uzależnień
podstawy ruchu AA
uzależnienia i tendencje do uzależnień w pracy z procesem
praca nad dopełnianiem stanu, osobowością substancji / wzorca; mierzenie się z doświadczeniem kryjącym się za uzależnieniem
uzależnienia i mit życiowy
zaburzenia jedzenia w pracy z procesem i innych ujęciach
Podstawy psychopatologii
- Struktura podręcznika DSM IV i podstawowe pojęcia używane w psychopatologii (osie, symptomy, syndromy, choroba)
- Kryteria definicyjne wybranych zaburzeń (depresja, zaburzenie dwubiegunowe, schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne; zaburzenia osobowości)
- Typy uzależnień, uzależnienia a nadużywanie substancji
Różne sposoby rozumienia zaburzeń psychicznych
podstawowe idee psychologii transpersonalnej w porównaniu z innymi szkołami terapii; przykładowe idee, koncepcje (np. Grof, Wilber, Tart)
koncepcje R. Lainga
zaburzenia psychiczne w ujęciu szkoły komunikacyjnej i terapii systemowej
psychoanalityczne ujęcie zaburzeń psychicznych
Szamanizm
odmienne stany w szamanizmie
różnice między podróżą szamańską a chorobą psychiczną
Śmierć i umieranie
psychologiczne podejścia do problematyki umierania i żałoby
KANAŁ ŚWIATA
Świat jako kanał w doświadczeniu jednostki
praca z sygnałami pochodzącymi z kanału świata
synchroniczności
Praca z grupą
cele i formy pracy z grupą (proces grupowy, open forum, praca z organizacją)
role a jednostki
pierwotny i wtórny proces grupy
"proces grupowy" w ujęciu psychologii procesu (etapy, polaryzacje, role duchy, gorące miejsca)
Praca ze światem (Worldwork)
idea Głębokiej Demokracji i jej wykorzystanie w praktyce
rangi i przywileje
psychologia mniejszości i większości
praca z konfliktem grupie
PRACA WEWNĘTRZNA – EGZAMIN PRAKTYCZNY
Założenia i metody zorientowanej na proces pracy nad sobą
(znajomość teorii i umiejętność praktycznego zastosowania)
Oceniane są następujące umiejętności:
Metakomunikowanie o aktualnym doświadczeniu i zanurzanie się w doświadczenie
Zdolność do zauważania i podążania za zmianą kanałów
Zdolność do zdawania sobie sprawy ze znaczenia zdarzeń pojawiających się w trakcie pracy i do włączenia ich do przebiegu pracy
Wykorzystanie różnych technik pracy (praca sygnałowa, wektory, Umysł procesowy i praca z najgłębszym Ja, miejsce na ziemi)
Metody pracy z krytykiem wewnętrznym
(Nie koniecznie – przejście progu, ale dotarcie do niego i praca wokół)
W omówieniu:
Rozpoznawanie procesów pierwotnego i wtórnego
Rozpoznawanie progów
Umiejętność refleksji wokół pracy
Ewentualnie można dopytać o inne koncepcje pracy nad sobą, np.
Wybrane formy medytacji
„Mindfulness” - medytacja dla świata zachodniego
Aktywna wyobraźnia
Joga
PRACA Z KLIENTEM (EGZAMIN PRAKTYCZNY)
Student/ka zaprasza osobę na egzamin, klient/ka może być również studentem (1 Fazy).
Ocenie podlegają następujące umiejętności:
Nawiązanie kontaktu, zadbanie o klienta
Dostosowanie metody pracy do potrzeb i stylu klienta/tki
Wykorzystanie interwencji pomagających w odkrywaniu i rozwijaniu aktualnego procesu klienta/tki
Rozpoznawanie i adekwatne reagowanie na feedback klienta/tki
Nie oczekujemy pełnego rozwinięcia procesu w ramach tej sesji; ważne aby student/ka:
- był/a uważna na feedback
- umiał/a wyjaśnić po zakończonej pracy czym się kierował/a i jak rozumiał/a strukturę procesu
